مروری بر مغز انسان و کار آن

تمامی این فرآیندها در ساختمانی پیچ در پیچ 

و رازآلود که یک و نیم کیلوگرم در انسان بالغ وزن دارد رخ میدهد

و دنیای انسانها بدون آن، هیچ تفاوتی با دنیای حیوانات ندارد.

مغز، نخاع و عصب های محیطی، سامانه گسترده،

پیچیده و یکپارچه ای از پردازش اطلاعات را پدید آورده اند که

«سیستم عصبی مرکزی» نامگذاری شده است.

به طور کلی، این شبکه مسئول تنظیم

تمام جنبه های خودآگاه و ناخودآگاه زندگی ماست.

مخ  

تالاموس

هیپوتالاموس

مخچه

ساقه مغز

مخ 

بزرگ ترین بخش مغز است که از 

دو نیمکره راست و چپ تشکیل شده است.

نیمکره راست فعالیت های سمت چپ بدن 

و نیمکره چپ فعالیت های سمت راست بدن را تحت کنترل دارند.

اما بین دو نیمکره نیزهماهنگی وجود دارد.

زمانیکه دو دستمان را همزمان حرکت میدهیم 

هر دو نیمکره را به طور مشترک به همکاری واداشته ایم.

مخ از دو بخش سطحی و عمقی تشکیل شده است. 

به قسمت سطحی مخ که خاکستری رنگ میباشد،

قشر مخ میگویند. 

ویژگی منحصر به فرد قشر مخ، 

چین خوردگیهای آن است 

که این امکان را ایجاد میکند تا 

سلولهای عصبی بیشتری را در خود جای دهد.

مهمترین وظایف قشر مخ کدام اند؟

تالاموس

به هسته های خاکستری رنگ و تخم مرغی شکل که 

به صورت قرینه درنیمکره مخ قرار دارد، تالاموس میگویند.

وظیفه مهم  تالاموس چیست؟

تالاموس محلی برای دریافت، تقویت 

و انتقال پیام های حسی است.

همه پیام های حسی به جز پیام های بویایی قبل از رسیدن

به قشر مخ، به تالاموس رفته و تقویت میشوند.

هیپوتالاموس

بخشی از مغز است که 

هسته های خاکستری زیادی دارد 

و در موارد زیر نقش دارد:

تنظیم رفتارهای گرسنگی و تشنگی

سوخت و ساز مواد غذایی

تنظیم گرمای بدن

تنظیم ترشحات هورمونی

بخشی که در قسمت پایینی مغز قرار دارد، 

ساقه مغز نامیده میشود که از

یک سمت به نخاع و از سمت دیگر به مخ و مخچه منتهی میشود.

وظیفه اصلی  بصل النخاع چیست؟

بصل النخاع رابط مغز و نخاع است 

و در پایین ترین بخش مغز قرار گرفته است.

اعمال دستگاه گوارش، ضربان قلب 

و تنفس توسط سلولهای عصبی بصل النخاع کنترل میشود.
مخچه

مخچه دومین بخش بزرگ مغز بعد از مخ میباشد

که در پشت ساقه مغز قرار گرفته است.

مخچه از دو نیمکره

و بخشی به نام کرمینه تشکیل شده است.

مخچه در تنظیم حالت بدن و تعادل نقش دارد. 

اطلاعاتی را از ماهیچه ها، مفصلها،

پوست، چشمها و گوشها دریافت میکند 

و به آدمی در انجام حرکات دقیق مثل

چکش زدن روی میخ یا

راه رفتن روی خط مستقیم کمک میکند.

مغز انسان 
حدوداً 1360 گرم (3 پوند) وزن دارد.
البته بخش پیشین مغز
 آدمی بزرگترین قسمت آن است که
 85 درصد از وزن این عضو حیاتی 
را به خود اختصاص داده است.
همچنین پوستی که در کل سطح بدن انسان کشیده شده
 دو برابر مغز وزن دارد.
بخش ماده خاکستری مغز
 از سلول‌های عصبی (نورورن‌ها) تشکیل شده 
که وظیفه‌ی اصلی آن‌ها انتقال سیگنال‌های الکتریکی است.
بخش ماده سفید مغز
 از شاخک‌های متعدد سلول‌های عصبی (دندریت‌ها) و اکسون 
تشکیل شده که با هم شبکه‌ای به هم تنیده از
 سلول‌های عصبی را شکل میدهند. 
درصد از مغز آدمی را ماده سفید
 و 40 درصد باقی‌مانده را ماده خاکستری شکل میدهد. 
75 درصد از مغز انسان را آب فراگرفته است.
بیش از یک صد میلیارد سلول عصبی (نورون)
 در مغز انسان جای گرفته‌اند.
هر نورون بین یک تا ده هزار سیناپس دارد.
هیچ گیرنده‌ی دردی در مغز آدمی وجود ندارد،
 به همین خاطر است که مغز نمیتواند احساس درد را بفهمد.
در حالی که مغز فیل از نظر فیزیکی بزرگتر از مغز انسان است،
 مغز آدمی تنها 2 درصد از وزن انسان را شامل میشود 
و این در حالی است که این نسبت در فیل 0.15 درصد است؛
 پس میتوان نتیجه گرفت که 
مغز آدمی دارای بالاترین نسبت وزن به کل بدن است.
بیش از 161,000 کیلومتر رگ خونی در مغز وجود دارد.
مغز آدمی چرب‌ترین عضو بدن است که بیش از
 60 درصد آن را چربی فرا گرفته است
رشد مغز آدمی از زمانی که در رحم مادر است شروع شده 
و در زمان تولد به بیشینه‌ی رشد خود می‌رسد.
 این روند تا 18 سالگی همچنان ادامه می‌یابد.
سلول‌های عصبی با نرخ 250,000 سلول عصبی 
در دقیقه در طول دوره‌ی اولیه‌ی جنینی رشد می‌کنند.
مغز آدمی در زمان تولد به اندازه‌ی مغز یک انسان بالغ است
و حاوی اغلب سلولهای عصبی است.
نرخ رشد در طفل تازه تولد یافته
 سه برابر آن در یک سالگی او است.
رشد مغز در 18 سالگی متوقف می‌شود.
همزمان با یادگیری بر ضخامت قشر مخ افزوده می‌شود.
در محیط مناسب میتوان به کمک شبیه سازی،
 توانایی یادگیری کودک را تا بیش از 25 درصد افزود.
روند ایجاد و رشد رشته‌های عصبی جدید 
با توجه به پاسخهای طبیعی به فعالیت‌های ذهنی است.
بلند بلند خواندن و بلند بلند صحبت کردن با
 بچه‌ها میتواند موجب ترغیب و رشد بیشتر مغز آنها شود.
ظرفیت احساساتی نظیر شادی، سرخوشی، ترس 
و خجالت فرد از همان زمان تولد در وی به وجود می‌آید.
 سبک خاص بزرگ کردن بچه‌ها 
به هر چه بارورتر شدن یا سرکوب این احساسات می‌انجامد.
نخستین حسی که در آدمی شکل میگیرد حس لامسه‌ است. 
از هفته‌ی هشتم لب‌ها و گونه‌ها
 و تا هفته‌ی دوازدهم تمامی بدن حس لامسه را درک میکنند.